Wykorzystujemy pliki cookies. Więcej informacji o cookies i przetwarzaniu danych znajdziesz tutaj:
Polityka prywatności i cookies   
ZGODA
pro-angielski.pl

Język angielski bez granic

Strona główna  >>  Gramatyka  >>  Czasy gramatyczne  >>  The Present Perfect Tense

The Present Perfect Tense (czas teraźniejszy dokonany)


Konstrukcja

Zdania twierdzące:

podmiot + orzeczenie (have + czasownik w III formie) + reszta zdania
(dla osób I, you, we, they oraz rzeczowników w l.mn.)

podmiot + orzeczenie (has + czasownik w III formie) + reszta zdania
(dla osób he, she, it oraz rzeczowników w l.poj.)


III forma czasowników:

Czasowniki w języku angielskim podzielić można na dwa typy: regularne i nieregularne. Dla czasowników regularnych trzecią formę tworzymy poprzez dodanie do bezokolicznika końcówki -ed / -d. W przypadku czasowników nieregularnych trzecią formę należy zaczerpnąć z tabeli czasowników nieregularnych.


Przykłady:

I have gone to school.
Poszedłem do szkoły.

You have played the piano very well.
Ty bardzo dobrze zagrałeś na pianinie.

He has come to dentist.
On przyszedł do dentysty.

She has understood Maths.
Ona zrozumiała matematykę.

It has snowed.
Spadł śnieg.

We have liked learning English.
My lubiliśmy naukę języka angielskiego.

They have told the truth.
Oni powiedzieli prawdę.

My dog has bitten her.
Mój piesugryzł.

These boys have won a football match.
Ci chłopcy wygrali mecz piłki nożnej.

Zasady dodawania końcówki -ed / -d w III formie czasowników regularnych:

Końcówkę -d dodajemy do czasownika regularnego, jeśli kończy się on na literę -e:

like - I have liked (lubić - lubiłem),
live - he has lived (mieszkać - on mieszkał),
hate - we have hated (nienawidzić - my nienawidziliśmy).

Jeżeli czasownik kończy się na spółgłoskę + samogłoskę -y, dodajemy do niego końcówkę -ed, zmieniając -y w -i:

try - he has tried (spróbować - on spróbował),
carry - she has carried (przynieść - ona przyniosła).

Jeżeli czasownik składa się z jednej sylaby (w wyjątkowych sytuacjach również z dwóch), a trzy jego ostatnie (czasem jedyne) litery to: spółgłoska + samogłoska + spółgłoska, wówczas przed dodaniem końcówki -ed należy podwoić ostatnią literę czasownika:

stop - he has stopped (zatrzymać się - on się zatrzymał),
admit - they have admitted (przyznać - oni przyznali).

W przypadku pozostałych zakończeń do czasownika dodajemy końcówkę -ed.

Zdania pytające:

have + podmiot + czasownik w III formie + reszta zdania
(dla osób I, you, we, they oraz rzeczowników w l.mn.)

has + podmiot + czasownik w III formie + reszta zdania
(dla osób he, she, it oraz rzeczowników w l.poj.)


Have oraz has to tzw. operatory, czyli nieprzetłumaczalne cząstki, które są informacją gramatyczną o zastosowanym czasie. Absolutnie nie należy ich tłumaczyć tylko i wyłącznie jako "czy".


Przykłady:

Have I gone to school?
Czy poszedłem do szkoły?

Have you played the piano very well?
Czy ty bardzo dobrze zagrałeś na pianinie?

Has he come to dentist?
Czy on przyszedł do dentysty?

Has she understood Maths?
Czy ona zrozumiała matematykę?

Has it snowed?
Czy spadł śnieg?

Have we liked learning English?
Czy my lubiliśmy naukę języka angielskiego?

Have they told the truth?
Czy oni powiedzieli prawdę?

Has my dog bitten her?
Czy mój piesugryzł?

Have these boys won a football match?
Czy ci chłopcy wygrali mecz piłki nożnej?

Zdania pytające z zaimkiem pytającym:

Jeżeli chcemy zadać pytanie, rozpoczynające się od innego słowa niż "czy", zdanie ma postać:

zaimek pytający + have / has + podmiot + czasownik w III formie + reszta zdania


Przykładowe zaimki pytające:

what - co, jaki, jaka, jakie
who - kto
when - kiedy
where - gdzie
which - który
why - czemu, dlaczego
whose - czyj, czyja, czyje
how much - ile (pytanie o rzeczy niepoliczalne i pieniądze)
how many - ile (pytanie o rzeczy policzalne)
how long - jak długo
which way - którędy


Przykłady:

Which way have you come to work?
Którędy przyszedłeś do pracy?

Why has she liked classical music?
Dlaczego ona lubiła muzykę klasyczną?

What have they done?
Co oni zrobili?

How much has it cost?
Ile to kosztowało?

Zdania przeczące:

podmiot + have not (haven't) + czasownik w III formie + reszta zdania
(dla osób I, you, we, they oraz rzeczowników w l.mn.)

podmiot + has not (hasn't) + czasownik w III formie + reszta zdania
(dla osób he, she, it oraz rzeczowników w l.poj.)


Przykłady:

I haven't gone to school.
Nie poszedłem do szkoły.

You haven't played the piano very well.
Ty nie zagrałeś na pianinie bardzo dobrze.

He hasn't come to dentist.
On nie przyszedł do dentysty.

She hasn't understood Maths.
Ona nie zrozumiała matematyki.

It hasn't snowed.
Nie spadł śnieg.

We haven't liked learning English.
My nie lubiliśmy nauki języka angielskiego.

They haven't told the truth.
Oni nie powiedzieli prawdy.

My dog hasn't bitten her.
Mój pies jej nie ugryzł.

These boys haven't won a football match.
Ci chłopcy nie wygrali meczu piłki nożnej.

Krótkie odpowiedzi:

Krótkich odpowiedzi (typu "tak" / "nie") udzielamy za pomocą operatorów have / has lub haven't / hasn't.


Przykłady:

Have you played the piano? ~ Yes, I have. / ~ No, I haven't.
Czy ty zagrałeś na pianinie? ~ Tak. / ~ Nie.

Has he gone to dentist? ~ Yes, he has. / No, he hasn't.
Czy on poszedł do dentysty? ~ Tak. / ~ Nie.

Have students learnt German? ~ Yes, they have. / ~ No, they haven't.
Czy uczniowie nauczyli się niemieckiego? ~ Tak. / ~ Nie.

Zastosowanie

Czas teraźniejszy dokonany prosty, wbrew swojej nazwie, nie jest związany jedynie z teraźniejszością i ZAWSZE łączy chwilę obecną z przeszłością (choć czyni to na różne sposoby).

Present Perfect Simple tłumaczony jest na język polski jak czas przeszły czasowników DOKONANYCH. Dlatego też przekładając go na język rodzimy, używamy orzeczeń dokonanych (np.: I have done - zrobiłem, I have cooked - ugotowałem, I have written - napisałem) w przeciwieństwie do nieużywanych form niedokonanych ("robiłem", "gotowałem", "pisałem"), charakterystycznych dla czasu Present Perfect Continuous.

The Present Perfect Simple Tense jest używany do mówienia o czynnościach:

  • mających miejsce w przeszłości i posiadających związek z teraźniejszością (tylko dla czasowników dokonanych), np. I have eaten my dinner so I am not hungry. Zjadłem obiad, więc nie jestem głodny. [Czynność wydarzyła się w przeszłości, ale ma wyraźny związek przyczynowo-skutkowy z teraźniejszością (w przeszłości "zjadłem" i ma to w teraźniejszości konsekwencję - "nie jestem głodny"). Ponadto "zjadłem", w przeciwieństwie do "jadłem", jest czasownikiem dokonanym. WAŻNE: teraźniejsze konsekwencje przeszłych wydarzeń zapisywane są przy użyciu odpowiedniego czasu teraźniejszego. Co istotne, jeśli mówimy o wydarzeniu, które miało miejsce w przeszłości i teraz widzimy jego skutek, to skutek ten nie musi być bezpośrednio wyrażony i opisany; często pozostaje on w sferze domysłów, np. Jonh has bought a car. John kupił samochód i (w domyśle) ma go nadal.];
  • mających miejsce przed chwilą lub dopiero co zakończonych, np. The train has just left. Pociąg właśnie odjechał. [Czynność wydarzyła się w najbliższej przeszłości, przed chwilą, na pograniczu teraźniejszości i przeszłości.];
  • jeszcze nieukończonych, ale mających się zaraz zakończyć, np. I haven't written it yet. Jeszcze tego nie napisałem. [Czynność jeszcze się nie zakończyła, ale zastosowanie czasu Present Perfect każe się domyślać, że trwa i za moment nastąpi jej sfinalizowanie.];
  • trwających lub powtarzających się w nieograniczonym czasie w przeszłości i teraźniejszości, np. I have never liked him. Nigdy go nie lubiłem. [Czynność miała miejsce w przeszłości, ma także miejsce w chwili obecnej. Nie zakładamy jednak, że sytuacja nie zmieni się w przyszłości; dla stanów trwających od bliżej nieokreślonego momentu w przeszłości do bliżej nieokreślonego momentu w przyszłości stosujemy The Present Simple Tense. ];
  • powtarzających się w jakimś wycinku czasu, jeśli jeszcze się on nie zakończył, np. I have written three letters this morning. Napisałem trzy listy dzisiejszego ranka. [Zakładamy, że "dzisiejszy ranek" jeszcze się nie zakończył i jest nadal teraźniejszością.].

Czas Present Perfect Simple dla czasowników nieużywanych w czasie Present Perfect Continuous:

Czasu Present Perfect Simple używamy z czasownikami, których nie wolno zastosować w czasie Present Perfect Continuous, mimo iż z logicznego punktu widzenia należałoby ten czas wybrać.

Czasowniki te podzielić można na następujące grupy:
  • czynności zmysłów: hear (słyszeć), see (widzieć, rozumieć), smell (czuć zapach, pachnieć), taste (smakować, mieć smak);
  • emocje, uczucia i nastawienie psychiczne: admire (podziwiać, uwielbiać), dislike (nie lubić), fear (odczuwać strach, bać się), feel (czuć), hate (nienawidzić), like (lubić), love (kochać), prefer (preferować, woleć);
  • czynności, procesy i stany umysłowe: believe (wierzyć), depend (zależeć, być uwarunkowanym), expect (oczekiwać, spodziewać się, przypuszczać, sądzić), forget (zapominać), hope (mieć nadzieję), imagine (wyobrażać sobie), know (wiedzieć, znać), mean (mieć na myśli, znaczyć), notice (zauważać), realise (uświadamiać sobie, zdawać sobie sprawę), recognise (rozpoznawać), regret (żałować), remember (pamiętać), seem (wydawać się), suppose (przypuszczać), think (sądzić, uważać), understand (rozumieć);
  • czynności i stany związane z posiadaniem: belong (należeć), cost (kosztować), have (posiadać), own (posiadać), need (potrzebować), possess (posiadać), want (chcieć), wish (życzyć sobie lub komuś);
  • inne: agree (zgadzać się), concern (martwić, niepokoić, dotyczyć), consist of (składać się z), contain (zawierać, mieścić w sobie), owe (zawdzięczać), signify (oznaczać, mieć znaczenie), sound (sprawiać wrażenie, brzmieć).
W przypadku zastosowaniu w zdaniu któregokolwiek z powyższych czasowników, tłumaczymy je jako teraźniejsze lub przeszłe niedokonane. Mamy wówczas do czynienia z kolejną funkcją czasu, który służy również do mówienia o czynnościach rozpoczętych w konkretnym momencie w przeszłości i trwających do chwili obecnej, np. I have known it since I saw her. Wiem to, od kiedy ją zobaczyłem. LUB: Wiedziałem to, od kiedy ją zobaczyłem.

Wyrażenia charakterystyczne dla Present Perfect Simple:

Ukazanie związku przyczynowo-skutkowego:
  • consequently (więc, zatem, przeto),
  • so (więc, zatem),
  • therefore (dlatego też),
  • thus (dlatego też).
Wskazanie, że czynność miała miejsce przed chwilą:
  • already (już),
  • before (przedtem),
  • just (właśnie, dopiero co),
  • lately (ostatnio),
  • recently (ostatnio).
Wskazanie, że czynność jeszcze się nie zakończyła:
  • still (jeszcze, ciągle),
  • yet (jeszcze).
Mówienie o powtarzalności czynności w przeszłości i teraźniejszości:
  • always (zawsze),
  • constantly (stale),
  • continually (ciągle),
  • never (nigdy).
Pytanie, czy czynność miała miejsce od chwili urodzenia rozmówcy do teraz:
  • ever (kiedykolwiek).
Ukazywanie początku czynności:
  • for ("przez"; stosujemy, kiedy mówimy, jak długo czynność się już odbywa - przez ile godzin, dni, tygodni, lat itp.),
  • since ("od"; stosujemy, kiedy mówimy, od jakiego momentu czynność się odbywa i najczęściej jest to podanie konkretnej daty - roku, miesiąca, dnia, pory dnia lub konkretnego wydarzenia).

Miejsce wyrażeń charakterystycznych dla czasu Present Perfect w zdaniu:

  • wyrazy ukazujące związek przyczynowo-skutkowy umieszczamy pomiędzy zdaniem wyrażającym przyczynę a zdaniem wskazującym na skutek, np. I have eaten my dinner so I am not hungry. Zjadłem obiad, więc nie jestem głodny.;
  • wyrazy: already, always, constantly, continually, just, never, still umieszczamy pomiędzy operatorem have / has a czasownikiem w III formie, np. The train has just left. Pociąg właśnie odjechał.;
  • wyrazy: before, lately, recently, yet umieszczamy na końcu zdania, np. I haven't written it yet. Jeszcze tego nie napisałem.;
  • wyraz ever stosujemy w pytaniach, umieszczając go pomiędzy osobą a czasownikiem w III formie, np. Have you ever seen such a good comedy? Czy kiedykolwiek widziałeś tak dobrą komedię?;
  • wyrazy: for, since umieszczamy na końcu zdania, ale przed podaniem momentu rozpoczęcia czynności, np. I haven't seen you since Christmas! Nie widziałem cię od Bożego Narodzenia!.
Copyright 2009 Język angielski bez granic! | www.pro-angielski.pl